Saskia van Uylenburgh (Sint Annaparochie)
Saskia van Uylenburgh (1612 -1642) was de vrouw van de schilder Rembrandt van Rijn en stond model voor een aantal van zijn belangrijke werken. Saskia en Rembrandt kregen vier kinderen, van wie er drie kort na de geboorte stierven. Titus, het jongste kind, bleef het langst in leven.
Willem van Oranje
Toen Saskia in 1612 in Leeuwarden het levenslicht zag, was ze de jongste van acht kinderen uit een deftige familie. Haar vader Rombertus van Uylenburgh was betrokken bij de oprichting van de Franeker Universiteit en werd in 1584 burgemeester van Leeuwarden. Zo mocht vader Rombertus regelmatig naar Den Haag. Hij was aanwezig bij het laatste etentje van Willem de Oranje voor overleg. Net na die maaltijd werd de prins van Oranje door Balthasar Gerards vermoord.
Wees
Toen Saskia zeven was, stierf haar moeder en in 1624 overleed ook haar vader. Saskia was op haar twaalfde wees. Ze werd met haar broertje Geert en zusje Titia opgenomen in het gezin van haar oudere zuster Hiskje van Uylenburgh in Sint Annaparochie. Hiskje had het ook goed getroffen: ze was getrouwd met de rechterhand van de burgemeester het Bildt.
Rembrandt
De familie Uylenburgh was groot en zat overal. Zo was oom Hendrick Uylenburgh een Amsterdamse kunsthandelaar. Hoogst waarschijnlijk leerde Saskia via haar oom de schilder Rembrandt kennen. Dat een jonge vrouw van Friesland naar Amsterdam afreisde, betekent volgens deskundigen dat ze ondernemend was. Vrij snel verloofden en trouwde het stel.
Trouwen in Amsterdam en Sint Annaparochie
Op 10 juni 1634 gingen Rebrandt en Saskia in de Oude Kerk te Amsterdam in ondertrouw, het burgerlijk huweliijk was ook in deze kerk. De kerkelijke inzegening was in Friesland. In de achthoekige Van Harenkerk in Sint Annaparochie trouwde het stel op 22 juni 1634 voor de kerk. Van Rembrandts familie was niemand aanwezig. In de dagen voor het huwelijk tekende Rembrandt vermoedelijk deze schets van Sint Annaparochie.
Titus
Het gezin van Rijn had een triest begin. In 1636 beviel Saskia van haar eerste zoon, Rombertus. Maar net als hun tweede kind Cornelia (1638) stierf het na enkele weken. In 1640 werd ook het derde kind begraven. In 1641 werd Titus geboren. Dat hij een belangrijke plaats innam, blijkt wel uit de werken van de schilder. Titus komt vaak voor in schilderijen van Rembrandt.
Tuberculose
Blijkbaar was de Friese familie van Saskia niet er gesteld op het huwelijk met Rembrandt. Ze klaagden dat Saskia met 'pronken ende praelen haer ouders erffenisse hadde verquist' en stapten in 1638 naar de rechter. Rembrandt bracht daartegen in dat ze nu eenmaal 'rijckelyck endde ex superabundanti sijn begoediget'. De Friese Uyleburghjes verloren de rechtzaak. Vier jaar later, in 1642 stierf Saskia op 29-jarige leeftijd, vermoedelijk aan tuberculose. Ze werd begraven in de Oude Kerk te Amsterdam.
Rembrandt, Saskia en het Uytland
Tijdens haar verloving woonde Saskia in universiteitsstad Franeker. Ze trok in bij haar zus Antje die getrouwd was met de Poolse prof. Johannes Maccovius. Ze hielp de professor om haar zieke zus te verzorgen. Het huis aan de Scilcampen bestaat nog steeds. Net voor het kerkelijke huwelijk moet Rembrandt met een Ze zijn gemaakt met een zeldzame zilverstift, Sint Annaparochie hebben geschetst. Nu is er jaarlijks een gezellige eendaagse Rembrandtmarkt in Sint Annaparochie, met kunst en andere curiosa.
Meer info:
De officiële website van de Van Harenkerk Sint Annaparochie
Rembrandtmarkt
NOS Nieuws: "Portret Saskia eindelijk in Nederland te zien"
.