Tsjerkepaad: open kerken

Aan de Waddenkust vind je een groot aantal, veelal Romaanse, kerkjes. En steeds verschillend van sfeer, interieur en verhaal. Wandelend of fietsend herken je al snel de bakens in het Friese landschap. De eeuwenoude kerken herbergen een schat aan bijzondere historische waarden. En zijn tegelijkertijd een oase van stilte, rust en bezinning.

Waren vroeger de kerken naast het geografische, tegelijk het sociale en religieuse centrum van ieder dorp, nu hebben kerkjes ook vaak een andere functie gekregen. Al ruim tien jaar doet Friesland in de zomer haar kerken open voor toeristen. En organiseert interessante activiteiten in de weekenden onder de noemer: Tsjerkepaad.

Tsjerkepaad
Tijdens deze openstelling zijn er vrijwilligers aanwezig die u iets over de geschiedenis van de kerk kunnen vertellen. Vaak zijn er exposities of andere activiteiten. Tsjerkepaad werkt samen met Stichting Alde Fryske Tsjerken en de stichting Jabikspaad.

Enkele kerken in het Uytland

Sint Martinus Kerk Ferwert
Het is een bakstenen gebouw uit de 15e eeuw.
In de toren hangen drie luidklokken. De oudste uit 1383, de kleinste uit 1426 en de grootste uit 1457.
Het interieur van de kerk is uit de 17e– en de 18e eeuw. De preekstoel is 17e eeuws.
De grafkelder voor de preekstoel behoorde toe aan de familie Burmania, woonachtig op het toen imposante Herjuwsma State.
Dionysiuskerk in Slappeterp
De kerk in Slappeterp is relatief jong.
Het gebouw is in 1926-1927 gebouwd in opdracht van de Kerkvoogden van de Nederlandse Hervormde Gemeente Schingen-Slappeterp.
Het gebouw staat op de terp, op de plaats van de oude kerk.
De naar het oosten georiënteerde kerk wordt omringd door een verhoogd kerkhof waarop eenvoudige grafmonumenten staan,
die overigens van lokaal belang zijn. De sleutel is de hele zomer op te halen bij minicamping Slappeterp.
Hervormde Kerk Ginnum (Genum)
De kerk van Ginnum dateert uit de 12e eeuw, de toren dateert uit de 15e eeuw.
In 1877 is het interieur gewijzigd.
De romaanse tufstenen noordmuur uit de 12e eeuw van de eenbeukige kerk heeft spaarvelden afgewerkt met rondboogfriezen.
In het driezijdig gesloten koor uit de 15e eeuw zijn muurschildeingen aangebracht (Maltezer kruis en een Turkse knoop).
In de kerk is onder andere de grafzerk van Sibo van Roorda aanwezig. Hij sneuvelde in de slag bij Boksum op 17 januari 1586, nog geen twintig jaar oud.
In de toren staat een smeedijzeren uurwerk gedateerd 1564. In de toren hangen twee klokken, de kleinste met een diameter van 61 cm is gegoten in 1344 en is gewijd aan Maria.
De grootste klok heeft een diameter van 72 cm.
De Grote of Sint-Maartenkerk Hallum
De Hallumer Sint Maartenkerk torent hoog boven de ongeschonden dorpsterp uit.
De 45-meter hoge toren is verreweg de hoogste toren in de omgeving.
Halverwege de toren kunt u genieten van een prachtig uitzicht.
Het oudste gedeelte van deze kerk, de zogenaamde “Lytse toer”, is van de twaalfde eeuw.
In 2007 is de kerk van binnen en van buiten geheel geschilderd.
De Sint-Johannes de Doperkerk in Deinum
De Sint-Johannes de Doperkerk, ook bekend als Sint-Janskerk, is een middeleeuwse kerk in het Friese dorp Deinum.
De bouwgeschiedenis van de huidige kerk begint in de dertiende eeuw.
Het oudste deel van de huidige kerk is de noordmuur van het schip.
Een deel van deze muur is opgetrokken uit tufsteen, waarschijnlijk hergebruik van stenen van een eerdere kerk.
Het schip wordt afgesloten door een vijfzijdig koor met steunberen op de hoeken.
Opvallend is de toren, gebouwd tussen 1550 en 1567. De toren wordt bekroond door een ui-vormige spits, met op de vier hoeken pinakels.
De Groate Kerk in St.-Jacobiparochie
De Groate Kerk is door Thomas Romein ontworpen.
Deze opmerkelijke kerk is van neo-klassieke stijl en is anders dan alle andere kerken in de buurt.
Vanaf 1980 heeft de kerk een nieuwe functie gekregen. Het is nu een cultureel centrum.
Bovendien is De Groate Kerk het startpunt van het Jabikspaad, de pelgrimsroute naar het Spaanse Santiago de Compostela.
Kerk Hegebeintum
De kerk staat op de hoogste terp van Friesland (9 meter).
Tijdens afgravingen werd een grafveld ontdekt uit circa 600.
Het oudste deel van de kerk bestaat uit tufsteen (11e begin 12e eeuw).
In de 15e eeuw is de kerk vergroot en voorzien van een toren. Deze toren is in 1717 herbouwd.
In de kerk zijn tegen de zuidmuur de 18e eeuwse preekstoel en het doophek opgesteld.
In het koor bevindt zich een 17e eeuwse familiebank met de wapens van Huigh, Ferrutius, Jeltinga en Van Nijsten.
Op de kap van de familiebank een opzetstuk met het alliantiewapen De Schepper-Van Coehorn van Scheltinga, 1762.
16 rouwborden van de voormalige bewoners van Harsta State sieren het interieur.
Er is in 1862 een nieuw orgel gebouwd door L. van Dam en Zonen te Leeuwarden.
Kerk Jannum
De Romaanse kerk van Jannum is rond 1300 gebouwd, maar het koor is ouder en dateert van ongeveer 1200.
De kerk bestond uit twee delen. Het ene deel was bestemd voor de lekenbroeders van het klooster
en het andere deel was bestemd voor de geestelijken.
In de tweede helft van de 16e eeuw is er aan de kerk het nodige veranderd.
In de loop van de tijd raakte de kerk steeds meer in verval.
Tussen 1942 en 1944 is hij onder leiding van architect J.J.M. Vegter gerestaureerd. De belangrijkste wijziging die Vegter heeft doorgevoerd,
is het aanbrengen van een hangende klokkenstoel aan de westzijde van de kerk. Hierin hangt nu de klok uit 1489.
In 1947 stichtte het Fries Museum er een dependance. Jannum kreeg zo een kerkmuseum,
met de op een na grootste collectie sarcofagen, deksels en stenen grafkisten. De oudste stukken uit de collectie dateren uit de 12e eeuw.
Kerk Vrouwenparochie
De kerk van Vrouwenparochie is in 1670 gebouwd. Voor die tijd, sinds 1511, stond op deze plaats ook al een kerk. De kerk is de oudste van de drie Bildtse parochie-dorpen. Het ligt achter het pleintje van Vrouwenparochie en staat in een ring van bomen. Dit geheel biedt een idyllisch plaatje.
De Meinardskerk in Minnertsga
Deze kerk is gebouwd in 1505. Deze robuuste kerk van baksteen verloor in 1552 zijn torenspits. Deze is vervangen in 1590 door een zadeldak. In 1947 werd de kerk bijna geheel verwoest door een brand. De kerk is in 1955 compleet gerestaureerd.
Van Harenskerk Sint Annaparochie
De achtzijdige Van Harenskerk in St.-Annaparochie was de eerste centraalgebouwde kerk in Friesland en werd in 1683 onder leiding van bouwmeester en grietman Willem Van Haren in gebruik genomen. Het interieur is rijk voorzien van schitterend houtsnijwerk, met name op de eikenhouten preekstoel en Van Harensbank. Ook de toegangsdeuren van de grafkapel zijn een indrukwekkend voorbeeld van zeventiende-eeuwse ambachtskunst. Op precies dezelfde plek stond van 1628 tot 1682 een kerk van steen met ui-vormige spits, alwaar Rembrandt van Rijn en Saskia Uylenburgh elkaar op 22 juni 1634 het jawoord gaven. Een kopie van de trouwakte is in de huidige Van Harenskerk te zien.

Julinanakerk, Oudebildtzijl
30 April 1909: Prinses Juliana is geboren!

De bewoners van Oudebildtzijl zijn enorm blij met de geboorte van het prinsesje, de dorpsklok op de plaatselijke school wordt enthousiast geluid. En wel zo hard, dat de klokkenstoel het begeeft! Er moet dus een nieuwe klok komen, juist nu er een torentje op de pastorie van de doopsgezinde kerk wordt gebouwd. Het dorp besluit om een nieuwe klok te plaatsen in die toren. Vervolgens schrijft men een brief aan Koningin Wilhelmina met de vraag of de klok naar Juliana genoemd mag worden. Dat vindt zij goed, bovendien schenkt de koningin 100 gulden ten behoeve van die nieuwe klok. Sindsdien staat deze kerk van Oudebildtzijl bekend als Julianatoren.
Ioannis Wier
De kerk van Wier vindt zijn ontstaan in de 13e eeuw en is een bescheiden doch liefelijk kerkje. Heel bijzonder is het astronomisch uurwerk aan de buitenkant van de toren, dat in de oorlog gemaakt en geschonken is door de onderduiker Fred Bruijn, als dank aan het hele dorp voor de gastvrijheid in de oorlog ondervonden. Inmiddels is het kerkje van Wier: 'Ioannis Theatertsjerke' een podium voor vele kunstzinnige en culturele activiteiten,

De Johanneskerk in Britsum

In 1992 en 1993 zijn de toren en het exterieur van de Johanneskerk in Britsum gerestaureerd. De kerk dateert uit ongeveer het jaar 1250. In november van het vorige jaar is het interieur opgeleverd. En tijdens dat lange proces van restauratie werden bijzondere middeleeuwse schilderingen ontdekt; ook wel fresco’s genoemd. De schilderingen dateren uit de tweede helft van de dertiende eeuw. Afgebeeld zijn de aartsvaders en de lijdensgeschiedenis van Christus. De kerk is eigendom van de St. Alde Fryske Tsjerken. Voor een bezoekje aan de kerk kunt u zich melden bij de koster.

Meer info:
Officiële website Tsjerkepaed

.
0



FacebookGoogleplusPinterestTwitter Instagram